Диссертация (1100941), страница 61
Текст из файла (страница 61)
Exemplo:llámanse ingas todos los que proceden y son de aquel señor primero que se llamóMango Inga, y este linage tiene entre ellos otros particulares nombres y linages: que elprincipal se llama capac ayllo, otro igñaca pañaca ayllo, otro cucco pañaca ayllo, y assíotros muchos.[Tomás 1560: 118]Item ay patronímicos tomados de pueblos y tierras, como cierta provincia grande y demucha gente se llama collas, de un pueblo que está en medio della, llamado Atum Colla[Tomás 1560: 119](115)aunque no ay cierta ni determinada manera en la formación y composición de los talesnombres[Tomás 1560: 119](116)alia deriuatiua, ut montanus, |scholasticus;sunt etiam ctetica, id est possessiua, quae in ius exeunt, ut «Euandrius ensis»«Agamemnoniaeque Mycenae».[GL – 4, 615](117)de possessiuis |possessiuum est, quod cum genetiuo principalis significat aliquidex |his quae possidentur, ut «Euandrius ensis» pro Euandri ensis et |«regius / honos»41pro regis honor.[GL – 2, 68]quamuis igitur, sicut ostendimus, diuersas habent significationes supra |dictaeformae nomina, tamen, quia maxima pars eorum apud Latinos |possessiuorum habentdemonstrationem, ideo haec quoque inter possessiuorum species posuimus.[GL – 2, 82]possessiua autem dicimus non solum possessionem significantia, sed |etiam quaeformam habent possessiuorum.[GL – 2, 69](118)et sciendum, quod etiam in is et er terminantium |deriuatiuorum multa inueniuntursignificationis possessiuae apud nos, ut |ciuilis, hostilis, caelestis, lunaris, castrensis,equester, pedester, |paluster, quorum quia diuersae et uariae sunt formae etsignificationes, |postea eas cum reliquis speciebus denominatiuorum perordinem|tractabimus.[GL – 2, 82](119)possessiua autem dicimus non solum possessionem significantia, sed |etiam quaeformam habent possessiuorum.[GL – 2, 69]alia autem sunt |eiusdem deriuationis, quae ex materia principalium constaresignificantur, ut |ferreus, ferro factus, similiter aureus, argenteus, marmoreus;alia |ex morbis, ut cardiacus;alia a professionibus, ut mechanicus, |grammaticus;alia a disciplinis, ut Aristotelicus, Socraticus, rhetoricus;alia, |quae primitiuorum similem possunt habere significationem, ut Thracius |proThrax.[GL – 2, 69]|et quia diximus, diuersas in his esse significationes, commodum est |eorum exemplaproponere.alia sunt possessiua, ut Caesarianus miles,|Pompeiana domus, Tullianummancipium;alia et patriam significant et |possessionem, ut Romanus ciuis et Romanus ager.potest tamen et |hoc et paene omnes huiuscemodi formae nominum propriorum quoquehabere |significationes.
Campanus similiter et Hispanus et Alexandrinus et |Placentinuset Nolanus et similia non solum patriam, sed etiam |possessionem significant.sunt tamen multa supra dictae speciei, quae etiam |agnomina inueniuntur, utCamerinus, Numantinus, Coriolanus;alia |propria eiusdem formae nomina uel etiam agnomina, ut42Adrianus, |Messalinus,Siluanus,Claudianus,Coruinus,Probinus,Rufinus, |Aemilianus;alia a locis, ut rusticanus, urbanus, oppidanus, |Capitolinus, Palatinus,Aesquilinus, Gallicanus, uicinus, externus;alia |a temporibus, ut matutinus a Matuta, quae significat Auroram uel,ut|quidam, Λευκοθέαν, hesternus, diurnus, nocturnus, meridianus, |uespertinus,antelucanus, ueteranus, diuturnus, aeternus;uel a |dignitatibus siue officiis, ut tribunus, antesignanus;uel a generibus, ut |masculinus, femininus;alia a mutis animalibus, ut taurinus, |porcinus, ceruinus, anserinus;alia a materia, ex qua constant, ut |humanus, terrenus;alia a fortuna, ut libertinus, egenus;alia a numeris |semper pluralia, ut bini, terni, deni [sic ab omnibusnumeris], |quamuis poetica auctoritate etiam singularia inueniuntur.[GL – 2, 76]et uel mobilia sunt, ut Martius Martia Martium, uel fixa, ut |sacrarium, donarium,armarium.quod iam supra diximus, sciendum, quod, quamuis forma sit |possessiua haec, quae inrius desinit, tamen diuersae significationis|nomina in hac quoque inueniuntur:alia ab officiis, ut tabellarius, |mercennarius, cerarius, sagittarius, tabernarius,ostiarius, argentarius, |aerarius;alia a dignitatibus, ut praefectorius, quaestorius, praetorius, |censorius, quaetamen etiam possessiuam habent significationem;alia ab |aliis rebus, in quibus sunt uel de quibus uel quas habent:in quibus sunt, |ut collarium, quod in collo est, plantarium, quod in plantaest, |mensarium, quod in mensa, motoria, quae in motu, palmarium, quod in |palma est,hoc est in laude;de quibus sunt, ut frumentaria est lex de |frumento et agraria de agris etnummaria lex de nummis;ex his |autem, quas continent, ut uinaria cella, quae habet uinum,et |armamentarium, in quo arma posita sunt, sic uiolarium, auiarium,rosarium, |uiridiarium.|in nus quoque terminantium formae et significationes diuersae |inueniuntur, quibusLatini frequenter utuntur in significatione possessiua, ut |Pompeianus, Caesarianus,Sullanus.-aninuenitur autem in quibusdam a|longa ante nus, ut Romānus, Hispānus, Campānus,Stheniānus; |-enin aliis e longa, ut terrēnus, egēnus, aliēnus, Auiēnus,|Rubrēnus, Aniēnus, undeVirgilius: |«Aniena fluenta»;43-in|in aliis i longa: Camerīnus, Perusīnus, Regīnus, uicīnus, |masculīnus, feminīnus.-(g)ininuenitur tamen etiam breuis i g antecedente in his, |quae ab arboribus deriuantur, utoleagĭnus, fagĭnus, et in his, quae ab |aduerbiis nascuntur temporalibus, cras crastĭnus,horno hornotĭnus, diu |diutĭnus.-unu quoque longa ante nus, ut tribūnus.-r/lnr etiam et l |0076| inueniuntur ante nus, ut diurnus, nocturnus, hesternus,externus, |hibernus, colurnus, quernus, ficulnus, populnus.
Plautus in casina: |«sedmanedum, num ista aut populna sors aut |abiegna est tua?».[GL – 2, 76]et eas quidem formas supra dictas a Graecis accepimus, in Latino autem |sermone nonsolum his utimur, sed etiam propriis quibusdam Latinorum |in us uel in a uel in umpuram antecedente ri, ut Catilinarius, |hereditarius, legatarius, gladiatorius, uxorius,stlattaria, |0075| ptisanarium et,sciendum, |quod non solum a primitiuis, sed etiam a deriuatiuisderiuantur |huiuscemodi possessiua nomina, ut Troos Troicus, grammatosgrammaticus, |rhetoros rhetoricus, Persis Persicus, Asiatis Asiaticus, Creta |Creticus,Afri Africus, Italus Italicus (nam Italia Italicus debuit |facere), Cyprius Cypriacus (namCyprus Cypricus facit), Ilium |Iliacus, cardia cardiacus, mulio mulionicus.[GL – 2, 75]et quod patronymica a masculino descendunt plerumque |genere, rarissime autem afeminino nec proprie, quando a matribus fiunt, ut |supra ostendimus, possessiua autemab omnibus nascuntur generibus;[GL – 2, 68]et sciendum, quod alia eorum a nominibus fiunt, a Roma Romanus, a |CaesareCaesarianus; alia a uerbis, ut ab egeo egenus; alia ab |aduerbiis, ut infra infernus, suprasupernus, hodie hodiernus.
|conemur igitur, sicuti possumus, exponere rationempaenultimarum |in supra dictis deriuationum formis literarum[GL – 2, 77]fiunt igitur possessiua uel a nominibus, ut Caesar |Caesareus, uel a uerbis, ut optooptatiuus, uel ab aduerbiis, ut extra |extraneus,[GL – 2, 69](120)Quod est nomen possessiuum? Quod cum genitivo sui principalis significataliquid ex iis quae possident ut euandrius ensis per euandri ensis.44Possessiuum nomen est quod cum genetiuo principalis [idest illius nominis undederiuatur] significat aliquid ex iis q possidentur.Cum enim genitivus possessionem plaerumque significet nomen quod diciturpossessivum aequipollet genitivo illo unde deducitur ut quod Vergilius X Ean.
dixitNam tibi thymbre caput euandrius abstulit ensis perinde est ac si dixisset euandri ensis.Exeunt autem huiusmodi possessiva siue gentilia in varias terminationes.In eus penultimam brevi ut aethereusIn aeus penultima ae diphthongo scripta ut thebaeusIn ius penultima breui ut perseiusIn ius penultima longa ut diusIn ous quoq graeca sunt ut argousIn us quacunq precedente consonante ut arabusExeunt praeterae nomina gentilia plaerunq in ensis ut ab ithaca ithacensisExeunt & in as ut a cesena cesenas, atisExeunt & in er is e vel is & e ut campester campestrisquaedam autem et propria eadem et gentilia et possessiua, ut |Latinus filius Fauni etLatinus ciuis et Latinus ager; alia tantummodo |propria formae possessiuae, utQuintilianus, Iulianus; alia loco|patronymicorum posita, quod supra quoque diximus,ut Aemilianus Scipio et |Octauianus Caesar.
Ex eadem forma agnomina quoque multainuenies, |ut Africanus, Persicus, Gaetulicus, Creticus.[Nebrija 1495: 157](121)Possessivo nombre es aquél que vale tanto como el genitivo de su principal, et significaalguna cosa de las que se posseen, como de Sevilla, sevillano; de cielo, celestial.[Nebrija 1492: 25](122)Possesiua: hoc est que significant quantum genitivus sui primigenii unde deriuantur utnəhushethnahush, idest ab ere ereus[Zamora 1515: 22](123)nam terminatur in i iota formaturq a primigeniorum suorum terminatione si estconsonans addita i littera ut ab israel israeli. Si vero desinunt in he aut he mutatur innun & additur i iota ut shelah shelani aut nihil mutatur sed primigenium ponitur proderiuatiuo ut yimnah yimnah pro viro descendente de genere imna. Quod si nominaprimigenia desinunt in iod deriuatiua nihil mutant sed ponuntur pro illis ut leui de leui,nepthalita.
![](https://s.studizba.com/z.php?f=/templates/si/i/noavatar.png&w=100&h=100&t=1"){kind=avatar}
