Диссертация (1148532), страница 58
Текст из файла (страница 58)
в письменной форме в виде списка стимулов, на которые нужно было дать однуреакцию, первой пришедшую в голову. Таким образом, исследование имело большой масштаб,но было ограничено определенной возрастной группой информантов, причем лиц женскогопола участвовало намного больше. Кроме того, авторы признают, что реакции, написанныенеразборчиво, они относили к разряду «отсутствие реакции», за счет чего искусственноувеличивалась цифра, показывающая количество испытуемых, не имевших ответов назаданный стимул439. Итак, результаты даже такого обширного и серьезного исследованиянельзя считать совершенно объективными, но они являются существенным дополнением крезультатам,полученнымавторомдиссертациивходекогнитивно-ассоциативногоэксперимента, потому что способствуют выявлению еще не отмеченных признакованализируемых концептов и, возможно, помогут подтвердить актуальность выделенных вышепризнаков.В указанном словаре зафиксированы только девять стимулов из тех, которыепредлагались информантам в эксперименте автора диссертационного исследования (в том жевиде, что и в эксперименте): муж, отац, син, зет, таст, ташта, снаха, сестра, тетка.Засвидетельствованы также еще несколько слов, близких по значению стимулам (или созначением, как у стимула) из проанализированного списка: мама, кћерка, старица.
На каждоеслово-стимул сербскими исследователями получено 800 реакций, которые впоследствии былиобработаны с помощью специальной компьютерной программы. Здесь рассматриваются тольконаиболее частотные реакции, которые как раз и помогут обнаружить признаки концептов«мушкарац» и «жена», важные и актуальные для сербов. Более редкие реакции нет смысларассматривать: не представляется возможным их интерпретировать однозначно (скорее, это437Пипер П., Драгићевић Р., Стефановић М. Асоциjативни речник српскога jезика.
Део 1, од стимулуса кареакциjи. Београд : Београдска књига : Службени лист СЦГ : Филолошки факултет, 2005. 525 с.438Там же. С. 97.439Там же. С. 100.237уже работа психологов), так как они индивидуальны и связаны с личным восприятием мираинформантом. Ниже в двух таблицах (табл. 3, табл. 4) отражены данные, зафиксированные вАссоциативном словаре, реакции испытуемых следуют по мере уменьшения количествареакций (количество обозначено цифрой после реакции). Для сравнения в третьей графеприводятсяреакции,полученныевходеэксперимента,проведенногоавторомдиссертационного исследования.Таблица 3. Стимулы, репрезентирующие концепт «мушкарац», и реакции на них (изАссоциативного словаря сербского языка в сравнении с реакциями, полученнымиавтором настоящего исследования)Стимул Реакции по Ассоциативному словарюРеакции, полученные в ходесербского языкаэксперимента, проведенногоавтором диссертационногоисследованияЖена 210; брак 88; љубав 38; супруг 35; Снага 3; глава породице 3; глава кућеМужотац 24; човек, породица 23; пуж 22; 3; брак 3; породица 3; заштитникобавеза 13; приjатељ 12; мушкарац, тата породице 2; посао 2; жена 2; домаћин10; подршка 9; ослонац 8; деца, дете, 1; отац 1; сигурност 1; доброта 1;љубавник, сапутник, сигурност 7; одговорност 1; стуб куће 1; зарада 1;будућност, далеко, добар, партнер 5; поштуjе се 1; воли своjу другукућа, поверење, свадба, венчање, половину 1; има разумевања у свемуверност 4; досада, и жена, слога, снага, 1; наjвећа љубав jе измеёу мужа истабилност, швалер 3.жене 1; пуж 1.Маjка 94; тата 85; љубав 38; породица Глава породице 3; поштовање 3; главаОтац30; родитељ 23; син 22; ауторитет 21; куће 2; родитељ 2; син 2; ауторитет 2;глава породице 20; ћале 19; глава 14; ослонац 2; ослонац фамилиjе 1; можемој 10; добар, мама 9; кућа, сигурност, бити ослонац али и блокада 1;заштита 8; брада, бркови, строгоћа 6; подршка 1; поузданост 1; љубав 1;Бог, човек, поштовање 5; главни, колац, домаћин 1; традиција 1; строгоћа 1;мој тата, пријатељ, страх 4; брат, друг, и младен 1; искусан 1; jак 1; породица 1;син, патријархат, род, строгост, стуб, колац 1.ташта, закон, заштитник 3.Отац 113; ћерка 79; мајка 52; дете 49; Понос 4; отац 2; наследник 2; младостСинјединац 47; наследник 27; љубав 26; брат 1; богатство 1; потомство 1; ослонац 1;21; мамин 16; срећа 15; првенац 12; кћи, снага 1; јунак 1; жеља 1; смисаотатин 11; дечак, кћер, понос 10; мушко, живота 1; мамин син 1; дете 1; мушкотата 9; мама, потомак 6; кћерка, дете 1; слика свога оца 1; најбољипородица, радост, војска 5; беба, мајчин, показатељ да ли је отац имао успеха умушкарац, нада, нечији 4; јунак, мој, животу 1; много труда да се направиродитељи, снаја, васпитање, војник 3.човек 1; нека тата ће… 1; бицикло 1.Сестра 58; ташта 40; човек 31; снаха 30; Пријатељ 1; брат 1; другарчина 1;Зетсестрин муж 24; снаја 23; муж 22; роёак други син 1; члан породице 1;16; род 15; добар 14; ћерка 13; таст 11; усвоjени члан породице 1; мученик 1;брат 10; породица, родбина, свадба 9; кажу магарац 1; сестрин укус 1; мужсин 7; ћеркин муж, пријатељ, снајка, од сестре 1; особа која заслужујетеча 6; брак, кћерка, мушкарац, поштовање, особи којој треба дати досвастика, тата 5; момак, немам, ништа, знања да сестру има ко да заштити 1;отац, свекрва 4; фамилија, кућа, младић, данас јесте сутра није 1; најбољи зет јеЗоран 3.онај са којим идеш на пецање, гледашфудбал и ништа више 1; женидба 1;238ТастТашта 132; деда 38; отац 30; женин отац26; човек 24; зет 21; род, роёак 20;породица, родбина 12; муж, старац,свекар 9; стариjи човек 8; тастер, жена7; досада, поштовање, тата 6; доброта,фамилија, сваёа 5; мушкарац, не знам,село, тост 4; бркови, матор, пријатељ,свадба, свастика, свекрва 3.снаја 1; шала 1; паре 1; корист 1; добар1; поштен 1; искрен 1; туё 1; невољен 1.Опрез 2; женин отац 2; добар 1;искрен 1; строг 1; субјективан 1; лукав1;фино1;поштовање1;презаштићеност 1; жртва 1; ништа 1;заштита 1; непријатност 1; какав jе???1; исто што и зет 1; други отац 1; отацвољене особе 1; таста 1; удаjа 1;пиjанка 1; бркови 1.Таблица 4.
Стимулы, репрезентирующие концепт «жена», и реакции на них (изАссоциативного словаря сербского языка в сравнении с реакциями, полученнымиавтором настоящего исследования)СтимулРеакции по АссоциативномуРеакции, полученные в ходесловарю сербского языкаэксперимента, проведенногоавтором диссертационногоисследованияЉубав 169; тата 143; моjа 46; нежност Реакции на стимул «маjка»: љубав 4;Мама26; маjка, родитељ 22; топлина 14; подршка 2; срећа 1; пожртвовање 1;срећа 11; кућа 10; дете, доброта, заштита 1; одговорност 1; пажљивостсигурност, жена, живот 8; породица 7; 1; топлина 1; доброта 1; живот 1;моjа мама, подршка, пријатељ, трудноћа 1; све на свету 1; саветник 1;светиња 6; добра, мама, све, топлота 5; највеће благо 1; краљица 1; jедина 1;детињство,добро,драга,кева, одана 1; добродушна 1; лепа 1;најбоља, топло 4; брига, дом, лепо, неприкосновена 1; од случаја домлеко, осмех, пажња, помоћ, роёење 3.
случаја 1; син 1; ручак 1; неко сакћерком или сином 1; ти си крв њенекрви, месо њеног меса 1; особа која биумрла за тебе, срце ти дала 1.Кћерка Син 114; љубав 38; jа 36; мајка 33; Реакции на стимул «кћи»: понос 2;дете 30; сестра 23; отац 20; породица срећа 2; брига 2; дете 2; женско дете 1;16; девојчица, кћи, мезимица, срећа 12; маjка 1; богатство 1; њежност 1;брига, девојка, мама 8; лепотица, моја, љубав 1; маза 1; мезимица 1; мезимицатата, женско 7; лепа, понос, жена 6; оца, жена за коју је тај отац чувао свубудућност, јединица, коса, зет 5; нежност света 1; љубимица 1; смисаодобра, мала, маза, младост, радост, живота 1; очева 1; умиљатост 1; све наживот 4; лепота, мило, нежност, свету 1; много труда, страха ипослушна, послушност, род, удаjа 3.неизвесности 1; лепа 1; добра 1;паметна 1; лепршава 1; ноћ 1.Сваёа 53; жена 48; зет 39; баба 28; Подршка 1; домаћица 1; вредна 1;Таштасвекрва 21; женина маjка 15; таст 14; сваёа 1; превара 1; од случаја добака, мајка, вештица 13; змиjа 11; случаја 1; и она зна боље 1; мозгалицадосада 9; мама, породица, звоцање 8; 1; познаница 1; одвратна реч 1; зет 1;машта, род 7; брак, муж, родбина, мајка 1; женина маjка 1; мама од женероспија 6; мржња, таштина 5; напаст, 1; супругин саветник 1.неслога, смор, смрт, старија жена,сујета, ташна, тата, зло, звоцало,женина мама 4;jезик, мука,поштовање, проблем, рад, ужас, злоба,злоћа 3.239СнахаЖена 63; свекрва 49; зет 38; брат 34;снаjа 21; син 20; сваёа 19; млада 16;свадба 15; род 13; девоjка, роёака 11;породица, родбина 9; братова жена,удаjа 8; маћеха, снаjка 7; роёак 6;ћерка, досада, кућа, село, уjна 5; деца,jадница, младост, стрина 4; брак,братовљева жена, добра, другарица, jа,немам, помоћ, сека, срећа, свекар,ташта, уjак, венчаница, вештица,вредна, жртва 3.СестраБрат 188; љубав 75; род 28;медицинска 16; пријатељ 12; блискост,моја 11; другарица 10; моја сестра,породица, роёена 9; роёака 8; часна,Jелена 7; друг, медицина, роёак 6;брига, лепо, мајка, мала, пажња,помоћ, радост, родбина, сеја, срећа 4;болница,најдража,немам,приврженост, сваёа, жеља, женско 3.Теча 130; роёака 30; родбина 29;стрина 26; жена 24; колачи 18; род 16;мамина сестра 15; љубав 14; доброта,сестра 12; ујна 11; породица, тета,тетак 9; досада 8; поклон 7; мама,роёак, течо, ујак 6; баба, добра, маjка,паре, татина сестра 5; Београд, брат,четка, чоколада, давеж, дебела, драгаособа, моjа, моjа тетка, роёаци, ручак4; Драга, маjчина сестра, Немачка,Нови Сад, осмех, Перса, пиштољ,плава коса, плаво, сестрић, торта 3.Старица Бака 182; баба 148; штап 58; старац 21;боре 18; седа 14; старост 13; болест 11;стара жена, жена 9; марама, немоћ 8;смрт 7; бакица, мудрост, вештица 6;седа коса, слабост 5; беспомоћност,доброта, године, крај, мајка, мала,пензија, спорост, штака, жалост 4;јадна, пешачки прелаз, помоћ, стара,страх, туга 3.ТеткаЖена 2; лепа 2; млада жена 2; млада 2;верност 2; верна 2; весела 2; добра 2;моjа снаха jе веома добра и вредна 1;паметна 1; зло 1; вештица 1; ёаво 1;плодност 1; трудна и чека бебу 1;унуци 1; глава куће 1; домаћица 1; рад1; традициjе 1; води рачуна о свемукако доликуjе 1; одржава породицу 1;подиже децу 1; поштуjе свекра исвекрву 1; чисто 1; помоћ 1; храна 1;свекрва 1; раздражење за свекрву 1;шале (на рачун снаха-свекрва) 1;старост 1; моjа снаха потиче из добрепородице 1; моj син и моjа снаха семного воле 1; баш ми jе драго што сеудала за мога сина 1; од сина супруга 1.Подршка 2; вера 2; све на свету 2;поузданост 1; оданост 1; снага 1;нежност 1; радост 1; благо 1; великаподршка 1; безусловна љубав 1; луда1; добра 1; непослушна 1; од случајадо случаја 1; приjатељ 1; верни друг 1;брат 1; лоша замена брата 1; особа закоју сам спреман и живот дати 1; некоса братом или сестром 1; медицинска1; река 1.Стрина 4; тетак 4; теча 4; жена 4; уjна3; род 2; слатко 2; колачи 2; моjа 2;брига 2; роёаци 1; роёака 1; баба 1;хаљина 1; наочаре 1; фризура 1;коврџава 1; лепа 1; деца 1; домаћица 1;јело 1; вечера 1; ручак 1; нежност 1;брига 1; као маjка 1; трач 1; jезик 1;глупа 1; зла 1; вештица 1; имам 1;волим jе 1; Ана 1.Реакции на стимул «стара баба»:мудрост 2; ум 1; рад 1; поштовање 1;немоћ 1; физичка немоћ и психичкоодумирање 1; уважена 1; непокретна 1;штап 1; jесен 1; црно 1; слаткиши 1;пензиjа 1; приповедање 1; досаднеприче без краја 1; баба 1; бака 1;стариjа жена 1; жена у годинама 1;жена у позним годинама 1; малаженица 1; царица 1; зависно одконтекста ово може бити и поштованастара особа али и погрдан назив 1.Стимульное слово «муж» имеет такие общие когнитивные признаки: муж всегда240воспринимается как одно целое с женой, они образуют брачную пару.