Диссертация (1145153), страница 76
Текст из файла (страница 76)
Et sennor yo fago lo assi. Et Mynnaya beso lelas manos. Desi abaxosse por besarle los pies. EtCANTAR DEL MÍO CID47MINAYALLEGA ANTE EL REY.–ÉSTE PERDONA AMINAYA,CIDMio Çid Roy Díaz – de Dios aya su gracia!Ido es a Castiella – Álvar Fáñez Minaya,treynta cavallos – al rey los enpresentava;vídolos el rey, – fermoso sonrrisava:«¿quién los dio estos, – si vos vala Dios,Minaya?»–«Mio Çid Roy Díaz, – que en buen ora cinxoespada;venció dos reyes de moros – en aquesta batalla,sobejana es, – señor, la sue ganançia.A vos, rey ondrado, – enbía esta presentaja;bésavos los piedes – e las manos amasquel ayades merçed, – si el Criador vos vala.»Dixo el rey: – «mucho es mañana,omne ayrado, – que de señor non ha graçia,por acogello – a cabo de tres sedmanas.Mas después que de moros fo, – prendo estapresentaja,aun me plaze de mio Çid – que fizo talganançia.Sobresto todo, – a vos quito, Minaya,honores e tierras – avellas condonadas,id e venit, – d’aquí vos do mi graçia;mas del Çid Campeador, – yo non vos digonada.48EL REY PERMITE A LOS CASTELLANOS IRSE CON EL CIDSobre aquesto todo, – decir vos quiero, ÁlbarFáñez:PERO NO AL369non quiso el rey.
Desi dixo Mynnaya: Sennor, pideuos el Çid merced quel perdonedes et que aya el lauuestra gracia. Dixol estonces el rey: Mynnaya,mucho es ayna, de omne ayrado et echado de tierraet sin gracia de sennor; de coger le a tres sedmanas.Ca tal es de como tres sedmanas de quandol yoeche de tierra. Et esto non pertenesce a rey. Caningun rey njnsennor non se deue assannar por tanpoco, si non sil cumple mucho.
Pero al presenteuos digo, que por que los cauallos son de gananciaque el fizo de moros; tomo los por ende. Et plazeme mucho por que tal caualgada fizo el Çid. Et porla batalla que uencio. Mas a uos Mynnaya perdonouos yo la salida que fiziestes con el. Et otorgo uosla tierra que teniedes de mi, que la tengades. Etdouos la mi gracia que uayades o quisieredes. Etque uengades cada que quisieredes. Mas del Çidnon uos digo agora mas.
Si non quel fago estagracia a el. Et a uos, que todos los de mio regnoque fueren omnes de armas. Et a Mio Çid quisierenyr ayudar que los suelto que uayan. Et quito les loscuerpos. Et los aueres et las heredades. EstoncesAluar Hannez beso le las manos. Et dixo assi:Sennor, de uos Dios uida por muchos annos etbuenos. Et muchas gracias sennor; por lo que uosdezides. Ca pues que esta merced nos agorafazedes, si Dios quisiere mas et meior nos lafaredes adelante. Et con la merced de Dios nosguisaremos como nos lo fagades.
... (CrónicaGeneral, p. 531)de todo mi reyno – los que lo quisieren far,buenos e valientes – pora mio Çid huyar,suéltoles los cuerpos – e quítoles lasheredades.»Besóle las manos – Minaya Álvar Fáñez:«Grado e gracias, rey, – commo a señor natural;esto feches ahora, al feredes adelant.»«Id por Castiella – e déxenvos andar,si’nulla dubda – id al mio Çid buscar.»(Cid, 870-898)Обращает на себя внимание существенное различие в объеме текстов:репликиперсонажейэпическоготекставыглядятобразцомкраткости,лапидарного стиля в сравнении с монологическими высказываниями этих же лиц,зафиксированных в Хронике. Данный факт имеет простое объяснение: стремясь кдостоверности, хронисты вкладывают в уста Альвара Фаньеса монолог-отчетперед кастильским монархом о военных победах Сида, одержанных им послеизгнания из Кастилии.
Подобным образом значительно длиннее, чем в эпическомтексте, и ответная реплика короля Альфонса, в которой он объясняет, что,принимая щедрый дар военной добычи изгнанного вассала, он, тем не менее, неможет даровать прощение опальному Сиду, но возвращает свою милость его370посланнику и дарует ее всем своим поданным, которые пожелают присоединитьсяк Родриго Диасу, чтобы причаститься к его военной славе.С точки зрения синтаксиса, прямая речь в прозаическом тексте Хроникинесет на себе отпечаток эпических построений, которые, в свою очередь,сложились под влиянием синтаксиса разговорной речи. Влияние эпоса ипитающего его разговорного синтаксиса очевидно в следующих структурах синверсией и эллипсисом элементов: Mynnaya, mucho es ayna, de omne ayrado etechado de tierra et sin gracia de sennor; de coger le a tres sedmanas mucho esmañana,/ omne ayrado, – que de señor non ha graçia,/ por acogello – a cabo de tressedmanas ← ‘es muy pronto para acoger en perdón a un hombre airado que perdió lagracia del rey y fue echado de la tierra hace tres semanas’ («слишком рано, для тогочтобы даровать прощение тому, кто впал в опалу, лишен королевской милости иизгнан три недели тому назад»).
Наряду с опущением элементов структуры, вХроникеиспользуетсятакжепротивоположныйприем,характерныйдляриторического дискурса, – введение эксплетивных элементов, которых нет вПесни, ср.: Mas a uos Mynnaya perdono uos yo la salida que fiziestes con el. Et otorgouos la tierra que teniedes de mi, que la tengades. Et douos la mi gracia que uayades oquisieredes. Et que uengades cada que quisieredes.
Mas del Çid non uos digo agora mas(«Но вам, Минайя, я прощаю, что вы отправились за ним. И отдаю вам земли,которыми вы ранее владели, чтоб вы владели ими впредь. И позволяю вам уехать,куда пожелаете. И возвратиться, как только захотите. Но о Сиде мне вамбольше нечего сказать») Sobresto todo, – a vos quito, Minaya,/ honores e tierras –avellas condonadas,/ id e venit, – d’aquí vos do mi graçia;/ mas del Çid Campeador, –yo non vos digo nada («Кроме того, возвращаю вам, Минайя,/ почести и земли,/уезжайте и возвращайтесь – отныне я вам позволяю;/ но о Сиде мне вам нечегосказать»). Указанный прием соответствует общей тенденции к экспликации,характерной для хроникального повествования. Любопытно, что в самихэксплетивных структурах отмечается опущение элементов, ср.: Et que uengadescada [tiempo / vez] que quisieredes (букв.
«всякий [раз], как захотите»).371Исторический эпизод, литературное изложение которого будет рассмотренониже, является общим для Хроники и «Поэмы о Фернане Гонсалесе», образцаученого эпоса, созданного около 1250 г., т. е. всего несколькими десятилетиямираньше, чем началась работа над «Первой хроникой» (главы, посвященныеистории страны после арабского завоевания, написаны после 1289 г.).PRIMERA CRÓNICA GENERAL DE ESPAÑACapitulo 858.
De como la infanta donnaSancha fue a uer el cuende FernandGonçalez yl saco de la prision.... el conde Fernand Gonçalez yaziendo enla prision era muy bien guardado de todoslos nauarros, porque era sonado por toda latierra que el era el meior cauallero darmasque otro ninguno que fuese, et auien todosgrand sabor de uerle et connosçerle. En estecomedio ueno a coraçon a un conde deLombardia de yr en remoria a Sant Yague, ettomo una gran partida de sus caualleros etmetiose al camino.
Et pues que el fue enCastiella, pregunto por el conde, que en quetierra era o en que lugar, ca el conde por sosfechos sonaua ya mucho por luengas tierras,et este conde oyera ya de la su fama biendalla donde uinie, et por ende preguntauapor ell. Et dixieronle los de la tierra comoera preso, et sobre que razon, et que auie yaun anno. Et el fue entonce pora Castrouieiodol dixieron quel tenien en la prision. Etquando llegaron alli ell et su companna,pregunto que si podrie uer al conde, ca auieel sabor de connosçerle et prouar si podrietenerle pro en alguna cosa, porque tal omnecomo aquel non era de tener assi en prision,et prometio a los porteros que les dariegrand don et que ge le dexassen uer con doscaualleros et non mas.
Los porteros quandoaquella razon oyeron, plogoles ende mucho,et abrieronle luego la puerta del castiello.Los cuendes, pues que se uieron,recibieronse muy bien uno a otro, et ouieronentre si fabla muy grand. Despues queouieron fablado todo quanto quisieron,espidiose el cuende de Lombardia del condeFernand Gonçalez, et salliose llorandoPOEMA DE FERNÁN GONZÁLEZXXIIIPRISIÓN EN CASTROVIEJO.......................................................................Tornemos en el conde dol’ avemos dexado,era en Castro Vyejo en [la] carçel echado,de gentes de Navar[r]a era byen aguardado,nunca fue omne [nado] en presyon mas coytado.XXIVUN CONDE LOMBARDO VISITA A FERNÁN GONZÁLEZAvia en estas tierras la gente ya oydoque otrro mejor d’armas nunca fuera nasçido,tenia se por mejor quien le avya conosçido,avye sabor de ver le quien non le avya vydo.Vn conde muy onrrado que era de Lonbardia,vynol’ en coraçon de yr en rromerya,tomo de sus va[s]sa[l]los muy grand cavalleria,por yr a Santyago metyo se por su vya.Aquel conde lonbardo yendo por la carrera,demando por el conde que en quales tierras era.Dyxeron gelo luego – toda cosa çertera – ,sobre que fuera preso e sobre qual manera.Teniendo [el] por çierto todo [aqu]el enganno,com avyan rresçebydo castellanos grran[d] dannolevaron le a vystas a fe syn[es] enganno,en ellas le prendyeron byen avye [ya] vn anno.Pregunto syl’ podrrya por qualquier cosa ver,ca avie grrand sabor de al cond conosçer,que verie sy podrya alguna prro tener,que tal omne non era por en carçel tener.Fues pora Castro Viejo, demando los porteros,prrometyo de les dar muchos de los dineros,.....................................quel dexassen ver al conde con solos dos caveros.Levaron le al castyello, las puertas le abryeron,los condes vn a otrro muy byen se rresçibyeron,entrramos en su fabla grran[d] pyeça estovyeron,la rrazon acabada luego se despedieron.372mucho de los oios.