Диссертация (Биологические трактаты Аристотеля в латинском переводе Феодора Газы как памятник гуманистической филологии), страница 65

Seminis enim mentionem nullus scriptorum facit,caulem vero huiusmodi esse, omnibus convenire satis exantedictis constat.Obscurum est etiam quod vertit: Et si inflammatur, ignemadhibent scorto, et respergunt. Primum enim loco inflammatoignem vel cauterium adhibere, vere est ignem igni addere, etaugere malum; deinde quod inflammationem respergi ait, necquisquam unde vel quonam medicamento ea respergi debeat exverbis eius intelligere queat, reprehensione dignum mihividetur.257123 136 Th-2b-фраза124 208 Th-2b-фраза-2b-varia126 537 Th-2b-verb.127 767 DA-2b-фраза128 879 DA-2b-фраза129 1156 DA-2b-фраза130 647 DAЗаим2bЗаимvaria125 308ArPrQuae quidem ego longe aliter quam Gaza sic verterim…ubi malo punico similem cynosbati fructum esse Theodorusvertit, Graece legitur καρπὸν ὑπέρυθρον ἔχει καὶ παραπλήσιον τῷmali puniciτῷ (sc.

καρπῷ) τῆςmalo punicoτῆς ῥοιᾶς <...> id est fructum, vel semen potius, rubicundumseminiῥοιᾶςhabet, et mali punicae semini simile: et sic vertendum erat nequis integro malo punico conferri arbitraretur.Tragicum licet ut plurimum accipiatur pro eo quod ad tragoediampertinet, reperitur tamen pro hircino etiam. <...> Hircus animal estlibidinosum; et quoniam libido oculos contrudit in angulorumangustias, quos vocant hirquos, authore Suetonio <...> Alii hircistragicae facieslarvaeτὰ τραγικὰ πρόσωπαdefendunt, quoniam id animal oculos habeat ad nares conversos.Proindeque apud Aristotelem τὰ τραγικὰ πρόσωπα non larvasinterpretamur, quod fecit Theodorus, sed tragicas facies, adhanc hircorum naturam referentes: quoniam tragoedorum personaenihil minus, quam oculos ad nares vaIeant inflectere, CaeIius.Sed in hoc etiam erravit Gaza quod sitim tolerare vertit, ubiGraece simpliciter διάγειν legitur, hoc est vitam agere.

<...>vitam ageresitim tolerareδιάγεινTraduntque his duabus herbis Scythas etiam in duodenos diesdurare in fame sitique (melius quam Gaza, qui de siti solumtranstulit)...Thoes optimi qui minores sunt: genera huius alii duo, alii triaplura esse thoum genera huius alii Γένη δ’ αὐτῶν οἱ μένstatuunt; plura iis esse non videntur <...>, Aristot.

9. 44.genera nonduo, alii triaφασιν εἶναι δύο, οἱ δὲinterprete Gaza, sed parum apte: nec enim vertendum erat, pluravidentur, sedstatuunt; plura iis τρία· οὐ δοκεῖ δὲ πλείωiis (duobus aut tribus) esse non videntur, sed simpliciter, nonunum duntaxat. esse non videntur. εἶναι.videri plura esse thoum genera, sed unum duntaxat.Ovibus fabae largius datae copiam efficiunt lactis, Aristotelesinterprete Gaza. sed Graece sic legitur: Πολὺ γάλα ποιεῖ κυάμωνπλῆθος ὀλίγον, προσφερόμενον ὀῒ: hoc est, Lac copiosum redditfabarum etiam parva copia in pabulo.Thos corpore Iongior et cauda porrectior est, (quam lupus, utPlinius accipit Aristotelis verba. ego cani potius thoem ab eoconferri puto...), sed proceritate brevior.

<...> Aristot. 6. 35. dehist. anim. Graece legitur Ἔστι δὲ τὴν ἰδέαν ἐπ’ οὐρὰν μὲνcorpore Iongior et Ἔστι δὲ τὴν ἰδέαν ἐπ’ μακρός, τὸ δ’ ὕψος μακρύτερος. hoc est, Oblongus est a capiteoblongus est acauda porrectior οὐρὰν μὲν μακρός, τὸ δ’ ad caudam vel extremum corpus, altitudine vero brevior. nam etcapite ad caudamestὕψος βραχύτερος.Plinius ita fere transtulit, nulla caudae mentione facta. Idemproceritatem de longitudine a capite versus caudam accepit, nonut Gaza pro altitudine crurum et reliqui corporis. <...> Lupicervarii certe nostri cauda perbrevis est, quod meminisse debueratGaza, cum pro thoe lupum cervarium verteret.sed alibi etiam ubi Aristoteles scribit leonem cum a venantiumsensimpedetentimβάδηνmultitudine cedere cogitur, βάδην discedere: sensim pedatimquepedatimquediscedere reddit, quod ego homonymiae vitandae causa non probo,-= Плин.

x--258831,131 834, DA808Заим2bПрфрquadru= Плин.pesmus agrestis /mus arvensissorexμῦς ἀρουραῖος132 583 AelЗаим2b-variainermes, corporevelites\expeditinon muniti(=levis armaturae ψιλοίarmis, sed telamilites)tantum gestantes767,DA1156Заим2bТрнсхужеquadruЭрмола xpesоthoslupus cervariusθώς134 851 DAЗаим2bЗаимquadrupesxmustelamustela\cattusγαλῆ155,DA982Заим2bЗаимadj.xcicur / mansuetus urbanus / cicur // domesticusdomesticus133135ἥμεροςpro βάδην pedetentim potius quam pedatim translaturus.S.831: Gaza μῦας ἀρουραίους Aristotele sorices reddit, quod nonprobo.

Sorex enim sylvestris non agrestis est, ut in eius historiadicam. Sorices hyeme saepe dormientes deprehenduntur, muresagrestes non item. S. 808: Ubi Aristoteles murem arvensemnominat, soricem Theodorus reddit.ψιλοὺς Gaza velites aut expeditos transfert, aliqui levis armaturaemilites; sed leviter armati ἔλαφροι magis proprie dicendi sunt,quam ψιλοί, id est inermes, corpore non muniti armis, sed telatantum gestantes.S.

767: Miror (inquit Hermol. in Plin. 8.19) qui thoas in Aristotelepro cervariis lupis cepere. Cum cervarii lupi videantur esse ii,quos chaos vocamus, non thoas. <...> Et paulo post [Zitat ausAgostino Nifo:], Animadverte Theodorum cervarios lupos aGraecis dici thoas arbitrari. Vgl. S. 770: Thoem, ut praecedenticapite dictum est, Gaza ex Aristotele lupum cervarium verteresolet, quod meis illic aliorumque verbis refutavi. <...> Gazaexistimare videtur thoem, lyncem et pantherem unius animantisdiversa esse nomina, cum tamen pro thoe lupum cervarium reddat,pro panthere lupum canarium, sed quae praecedenti capiteexplicata sunt, hic repeti supervacaneum.

S. 1156: Lupi cervariicerte nostri cauda perbrevis est, quod meminisse debuerat Gaza,cum pro thoe lupum cervarium verteret.Γαλὴ Graecis veteribus semper mustelam significat, recentioresquidam Graeci pro fele, id est cato abutuntur, ut supra in Catihistoria dictum est. Theodorus Gaza apud Aristotelem,interdum mustelam, interdum cattum interpretatur; necquamobrem ita verterit satis coniicere possum, cum cattumGraeci aeIuron et Latini felem appellent, uti ipse etiam transtulit,Massarius.S. 155: Animalia quae Aristoteles ἥμερα vocat, id est mansueta,Theodorus urbana vertere solet: quod mihi parum arridet. <...>miror cum vocabula propria Theodorum non deficerent, quibusredderet ἥμερον, urbanum dicere voluisse: quod certe etiamsi deanimalibus simpliciter mansuetis dici concesserim, poterit tamentam de illis quae in urbe nutriuntur, etiam de mansuetis, quae neruri quidem desunt, intelligi.

S. 982: Gaza quidem ex Aristoteleurbanum reddere solet, pro cicure (alicubi tamen etiam suescicures reddit) vel domestico, quod fero aut sylvestri opponitur, utboves et sues urbanos: quod non admodum probo. mansuetumenim potius dixerim; (Idem Gaza apud Aristotelem problem. 10.46. suem agrestem et domesticum vertit. Ὕες ἥμεροι et ἄγροι,apud Plutarchum leguntur).25947,136 56, DA994Заим2bТрнсmorbus137 215 ThЗаим2bЗаимherbaxхужеПлинияcraurumstrumaκραῦρονconyza (ausPlinius)pulicarisκόνυζαcynops \psyllium \pulicariscanaria \ oculuscaninus \ canisoculusκύνωψspina murilisμυάκανθος215,Th216Смеш:Заим \ 2bПрфрЗаим \Заимherba139 814 ThПрфр 2bЗаимherbaruscus,myacanthus138x140 113 Th-2c-фразаἐλειόχρυσος τὸ μὲνἄνθος χρυσοειδές,φύλλον δὲ λευκὸν καὶτὸν καυλὸν δὲ λεπτὸνZweideutigkeit:καὶ σκληρὸν, ῥίζαν δὲNur die oberen die ganze Pflanzeἐπιπόλαιον καὶ λεπτήν.Teile der Pflanze oder nur dieχρῶνται δὲ αὐτῷ πρὸςWurzelτὰ δακετὰ ἐν οἴνῳ καὶπρὸς τὰ πυρίκαυστακατακαύσαντες καὶμίξαντες μέλιτι.141 584 Ael-2c-фразаduodecimduobusδώδεκα142 996 DAЗаим2cПрфрmorbusalvi profluviumstrumaκραῦρονПрфр 2cЗаимherba,variahippace<herba> equestris ἱππάκη143536,Th537xхужеПлинияS.

47: quam Theodorus Gaza nescio qua ratione strumamtranstulit. S. 994: Gaza strumam interpretatur, nescio quamrecte, mihi non placet; nam et alvi profluvium in suibus eodemvocabulo significatur, ut infra dicam. Zu "infra dicam" vgl. diefolgende Zeile.canaria, quae mihi omnino psyllium esse videtur, id est pulicarisherba: non quidem conyza, quam Gaza apud Theophrastumpulicarem vertere solet, sed Dioscoridis et veterum medicorum etPlinii psyllion. Quae nostra opinio, nulli hactenus prodita,confirmari potest...S. 215: Aphace, cynops (canaria, Gaza) et buprestis.

S. 216:Itaque nihil apud me dubii reliquum est, quin Theophrasti cynopspsyllium sit, quod et Plinium ignorasse video, et Theophrastiinterpretem Gazam. <...> Cum igitur alia sit canaria Plinii quamTheophrasti cynops, melius fecit Gaza ubi cynopem oculumcaninum reddidit, quam ubi canariam.Gaza pro myacantho spinam murilem reddit. Videtur autemTheophrastus de rusco intelligere: nam is quoque myacanthacognominatur apud Dioscoridem…Hae vires ad herbae superficiem, et comam vel florem maximepertinent; Theodorus vero ita transtulit, ut herbane an radixaccipienda sit in dubio relinquatur.In Tacticis Aeliani interprete Gaza pro duodecim non recte legiturduobus. Ἱππαρχία, δύω Ταραντιναὶ (lego ταραντιναρχίαι) ἱππέωνἀνδρῶν δώδεκα, (lego πεντακοσίων καὶ δώδεκα), Varinus.S.

996: Alvi profluvium (quod similiter ut capiti, dolorem etgravitatem strumam, κραῦρον, nominant, ut supra dictum est;Suidas διάρροιαν) suibus irremediabile incidit, Aristot.S. 536: Hippacen apud Theophrastum Theodorus equestremvertit, quasi radix esset dulci radici par ingenio ad abigendamsitim famemque; sed caseum equinum, non radicem aut herbamesse, Dioscoridis Pliniique testimonio constat. S.537: Scythicaradix, quam nonnulli dulcem appellant, nascitur apud Maeotim;sitim extinguit, si teneatur in ore.