58564 (672636), страница 2

Просмтор этого файла доступен только зарегистрированным пользователям. Но у нас супер быстрая регистрация: достаточно только электронной почты!

Текст из файла (страница 2)

вынікам актывізацыі баявых дзеянняў мінскіх і палескіх партызан стала стварэнне даволі абшырнай Любанскай партызанскай зоны, якая ў спалучэнні з Кастрычнійкай зонай ахоплівала значную тэрыторыю. Акрамя Любанскага – кастрычніцкай партызанскай зоны на акупіраванай тэрыторыі Беларусі ў розны час дзейнічала некалькі дзесяткаў іншых зон. Найбольш значныя з іх Баранавіцкая, Беластоцкая, Брэсцкая, Вілейская, Гомельская, Магілеўская, Мінская, Палеская і Пінская абласныя злучэнні.

Важнае значэнне ў барацьбе з акупантамі мелі ўдары партызан на камунікацыях праціўніка, у першую чаргу на чыгунках, мастах і буйных вузлах. Летам 1942 года, калі Чырвоная Армія вяла цяжкія абарончыя баі ля Сталінграда, ЦШПД звярнуўся да партызан Беларусі з заклікам як мага актыўней зрываць перакідку да месца баёў рэзерваў праціўніка, дабіцца поўнага знішчэння вайсковых эшалонаў па іх шляху да фронту. Партызаны Беларусі адказалі на гэты заклік шэрагамі буйных аперацый, у тым ліку і на камунікацыях праціўніка.

У пачатку жніўня 1942 года дыверсійная група брыгады "За Савецкую Беларусь" Віцебскай вобласці узарвала чатырох пралетны мост праз раку Дрысу на магістралі Полацк –Даўгапілс. Рух па ім быў адноўлены толлькі праз 16 сутак. 25 жніўня партызаны атрада імя М.Ц. Шыма Пінскай вобласці разграмілі гарнізон у Бастыні на чыгунцы Баранавічы – Лунінец.

Удзел у аперацыях разам з партызанамі прымалі і мясцовыя жыхары якія складалі скрытыя партызанскія рэзервы. Так, брыгада М.С. Кароткіна пры ўдзеле 250 мясцовых жыхароў. 29 жніўня 1942 года разбурыла чыгуначнае палатно на участку Сіроціна – Язвіна. За ноч было разбурана некалькі кіламетраў чыгункі, зроблены перакопы насыпу. У выніку чыгунка Полацк – Віцебск не дзейсніла 10 сутак.⁷ Рост партызанскага руху выклікаў хвалю карных варожых экспедыцый. За май – лістапад 1942 года фашысты правялі больш за 40 карных аперацый, але ліквідаваць партызанскі рух яны не здолелі.

Пасля паспяховага заканчэння Сталінградскай бітвы і іншых франтавых аперацый 1943 года, у першую чаргу бітва пад Курскам, партызанскія сілы сталі множыцца яіэ худчэй. Толькі ў Мінскай вобласці за 1943 год у партызанския атрады уступіла звыш 22000 чалавек. Характерна, што партызанскі рух рос і ў заходніх абласцях Беларусі.

Нямецкае галоўнае кіраўніцтва ў другой палове ліпеня адчувала сябе вельми дрэнна. У гэты час пачалося наступленне 2-га і 3-га Прыбалтыйскага франтоў. Саюзнікі таксама пачалі ваенныя аперацыі на Захадзе. Нямецкі генерал Бутлар пра гэта напісаў наступнае: "Разгром группы армий "Центр" положил конец организованному сопротивлению немцев на Востоке".⁸

Паказчыкам узросшага майстэрства партызан і іх штабоў, з'яўлялася правядзенне ў адзін і той жа тэрмін і у межах усёй акупацыйнай тэрыторыі Беларусі буйнамаштабных аперацый, якія ўвайшли ў гісторыю пад назвай "Рэйкавая вайна". У іх удзельнічалі фактычна ўсе партызанскія злучэнні рэспублікі. На Беларусі 1943-1944 г.г. аперацыя "Рэйкавая вайна" ажыцяўлялася ў 3 этапы. Янак ставіла мэтай зрыў ваенных перавозак праціўніка і максімальнае садзейнічанне наступленню Чырвонай Арміі. Першы этап (пад назвай "Аккорд") пачаўся ў ноч 3-4 жніўня 1943 года і працягваўся да сярэдзіны верасня, другі – 19 верасня да пачатку лістапада гэтага года (ен атрымаў назву "Канцэрт"). Трэці этап пачаўся ў ноч 20 чэрвеня 1944 года.⁹

За час 1-га і 2-га этапаў "Рэйкавай вайны" партызаны узарвалі звыш 200 тысяч рэек. Блі разбураны чыгуначныя лініі Цімковічы- Асіповічы, Бабруйск – Старушкі, Жлобін – Калінкаквічы. Адначасова партызаны пускалі пад адкос эшалоны, узрывалі масты, чыгуначныя станцыі. Яскравымпаказчыкам баявых поспехаў партызан ў 1943 годзе з'яўляецца тое, што пад іх кантролем знаходзілася 60% акупацыйнай тэраторыі, значная частка якой была цалкам вызвалена ад захопнікаў. сур'езна занепакоеныя такім становішчам, фашысты на працягу 1943 года правялі звыш 60-ці буйных карных аперацый супраць партызан і насельніцтва. У шматдзённых баях апрача ахоўных і паліцэйскіх сіл прымалі таксама ўдзел многзя тысячы кадравых салдат і афіцэраў вермахта . На іх узбраенні былі танкі, артылерыя, самалеты.

Аднак у гэты час у Беларусі актыўна дзейнічалі 374 тысячы добра ўзброенных партызан, якія аб'ядналіся ў вялікія атрады, часткі. Агульнае кіраўніцтва партызанскай барацьбой ажыццяўлялі падпольныя арганізацыі КПБ на чале з першым сакратаром П.К.Панамарэнка які адначасова з'яўляўся і начальнікам центральнага штаба партызанскага руху СССР да студзеня 1945 года.¹⁰

Одной из самых значимых и ярких операций в партизанской деятельности была операция "Рельсовая война", лучше всего узнать об обстановке, характере операции из воспоминаний. Как раз такой фрагмент из воспоминаний ветерана партизанского движения Н.Е.Усова.

"…Вечером 1 августа в штабе бригады было оживленно. Сюда вызвали всех командиров, комиссаров и начальников штабов. пришел Хомченко, и все настороженно притихли. Комбриг начал читать приказ. Ццентральный штаб партизанского движения в ночь на 3.08. 1943 г. объявляет начало крупномасштабной операции "Рельсовая война". Собравшихся командиров поразила широта её охвата – железнодорожных коммуникаций врага территории Белоруссии, Украины, Латвии, Литвы и областей Ленинградской, Калининской, Смоленской, Орловской.

Озабоченность командиров можно было понять, каждый представлял себе важность этой необычной операции и каждому хотелось быть на её переднем крае. Один Павел Стрельцов широко улыбался. Его диверсионной группе предстояло главное – рвать рельсы.

Бригаде отводился участок дороги между станциями Крулевщизна и Подевилье. Этот участок дороги был тщательно изучен разведчиками. Трескучими взрывами вспыхивали над насыпью, со звоном и свистом летели куски рельсов и шпал, и эти взрывы повторялись снова и снова. Когда диверсионная группа возвращалась с задания живой, все были очень довольны удачей, местные жители высыпали на улицу встречать партизан. Было радостно на душе, мне вспоминалось начало, первые дни, настороженность крестьян, а сейчас они улыбались поздравляли партизан с успехом. Конечно же, в этом немалая заслуга коммисаров, агитаторов. А коль крестьяне живут делами партизан, это значит, включились в борьбу за освобождение своей земли.¹¹

II ЧАСТЬ

Подпольное движение в годы

Великой Отечественной войны.

Адначасова з узброенай партызанскай барацьбой разгортвалася падпольная антыфашысткая дзейнасць у гарадах і іншых насельніцкіх пунктах. Патрыёты, якия там засталіся не гледзячы на тэррор, не скарыліся ворагу. Яны сабаціраваліся ворагу. Яны сабаціравалі гаспадарча – эканамічныя, палітычныя і ваенныя мерапрыемства захопнікаў, здейнялі шматлікія дыверсіі.

Менавіта на гэта арыентавала дырэктыва ЦК КП(б)Б ад 30 чэрвеня 1941 года аб пераходзе на падпольную работу партарганізацый раёнаў, занятых ворагам. Звярталася увага на тое, што партызанская барацьба павінна знаходзіцца ў полі зроку і весці пад непасрэдным кіраўніцтвам заканспіраваных падпольных партызанских структур.

Чатыры вобласці – Гомельская, Магілёўская, Мінская, Пінская, у якіх засталіся аблсныя парт органы. Тольки для арганізацыйна-кіраўнічай дзейнасці ў тыле ворага было пакінута звыш 1200 камуністаў, ў тым ліку 8 сакратароў абкамаў; 120 сакратароў гаркама і райкомаў партыі. Усяго ж для нелегальнай работы ў Беларусі заставалася звыш 8500 камуністаў.

Як і партызанскія фарміраванні, папярэдне створанае і самастойна ўзнікшае падполле самастойна адразу ж прыступіла да дыверсійнай баявой і палітычнай дзейнасці. у Мінску ўжо ў другой палве 1941 года падпольшчыкіўзрывалі склады са зброяй і ваеннай маёмасцью, цэхі і майстэрні па рамонту баявой тэхнікі, вырабу харчавання, знішчалі варожых чыноўнікаў,салдатаў і афіцэраў. У снежні 1941 года ў час напружанных баёў пад Масквой, яны ажыццявілі паспяховую дыверсію на чыгуначным вузле: вынікам яе з'явілася тое, што замест 90-100 эшалонаў ў сутки адсюль на фронт адпраўлялася толькі 5-6.

Акупацыйная адміністрацыя ў Мінску атрымлівала звесткі аб актыўнай дыверсійна-баявой дзейнасці падпольшчыкаў Брэста, Гродна, Мазыра, Віцебска.

На Аршанскім чыгуначным вузле эфектыўна дзейнічала група К.С. Заслонава. у снежні 1941 года брыкетна-вугальнымі мінамі, яна вывяла са строю некалькі дзесяткаў паравозаў: частка з іх была ўзарвана і замарожана на станцыі, іншыя ўзарваліся на шляху да фронту. Скардзячыся з гэтага выпаду, аршанская група бяспекі СД паведамляла свайму кіраўніцтву: "дыверсіі на чыгуначнай лініі Мінск-Орша сталі такімі частымі, што кожную з ніх па асобку не апішаш. Не прахдзіць ніводнага дня, каб не было здзейснена адной альбо некалькх дыверсій".

У Віцебску ў 1941- 1942 г.г. дзейнічала 56 падпольных груп. Адной з іх 3 кастрычніка 1942 года кіравала В.З. Харужая, якая была накіравана сюды Беларускім штабам партызанскага руху. 13 лістапада 1942 года фашысты схапілі і пасля доўгіх допытў закатавалі яе, а таксама С.С. Палякову, Е.С. Суранову, К.Д. Балдагову, сям'ю Вераб'ёвых. Пасмяротна В.З. Харужай прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

Важная роля ў разгортаванні антыфашасцкага руху ў Брэсцкай вобласці належала створаному ў маі 1942 года па ініцыятыве былых членаў КП ЗБ І.П. Урбановіча, М.Е. Крыштадовіча, І.І. Жыжкі "Камітэту барацьбы з нямецкімі акупантамі". Камітэт не абмяжоўваў сваю дзейнасць толькі Брэсцкай вобласці, а распаўсюджваў уплыў на шэраг раёнаў Баранавіцкай, Беластоцкай вобласцей.¹²

У Гомелі актыўную барацьбу з ворагам вялі групы на чыгуначным вузле. паравозавогонарамонтным заводзе, лесакамбінаце і іншых прадпрымествах горада – усяго больш за 400 чалавек.

Іх дзейнасцю кіраваў аператыўны центр у складзе Ц.С.Барадзіна, І.Б.Шылава, Р.І.Цімафеенкі.

Ні на адзін дзень не спынялася антыфашыстская барацьба ў акупіраваным Магілеве. Вясною 1942 года, каля 40 груп, больш за 400 чалавек абўядналіся ў падпольную арганізацыю "Камітэт дапамогі Чырвонай Арміі".

Аналіз такой гістарычнай з'явы перыяд у Вяликай Айчыннай вайны, як дзейнасць антыфашысцкага падполля на часова акупіраваннай немцамі тэрыторыі, сведчыць, што падполле з пачатку і да канца свайго існавання (а праз яго прайшло 70 тысяч чалавек) было цесна звязана з народнымі масамі, абапіралася на іх пастаянную падтрымку. Дзесяткі тысяч з іх аддалі жыццё ў імя свабоды.

ІІІ ЧАСТЬ

Легендарные личности партизанского

и подпольного движения.

Оршанский край, заслоновский.

Орша- город воинской и партизанской доблести и героизма. Бережно и любовно хранят местные жители память о тех, кто в дни суровых испытаний с оружием в руках приближали нашу славную победу.

В привокзальном сквере похоронен легендарный партизанский комбриг Герой Советского Союза К.С. Заслонов. На его могиле воздвигнут памятник. В домике по улице Молокова находится мемориальный музей К.С. Заслонова, основанный в августе 19489 года.

14 ноября 1941 года группа Заслонова по заданию парти вернулась в оккупированную Оршу и установила связь с партийным подпольем. В результате активной деятельности, подпольщикам за три месяца организовано 98 крупнейших крушений поездов, выведено из строя более 200 паровозов, тысячи вагонов и цистерн с горючим, более 200 автомашин и большое количество боевой техники врага, сожжено несколько складов с горючим и военным имуществом, нарушено нормальное железнодорожное движение Смоленск, Борисов, Витебск, Лепель, Унечу,. вражеские эшелоны летели под откос или простаивали на станциях и перегонах. Этим патриоты оказывали действенную помощь Красной Армии в разгроме фашистов под Москвой.

В феврале 1942 года над подпольщиками нависла смертельная угроза. Чтобы продолжать борьбу, Заслонов с группой товарищей ушел из города. Созданный им отряд "Дяди Кости", быстро рос, а вскоре преобразовался в партизанскую бригаду.¹

В Могилевском сельском Совете уже в начале 1942 года действовал партизанский отряд под командованием Ивана Шурмана, который затем влился в бригаду "Дяди Кости". Ощутительные удары по фашистским гарнизонам наносила бригада "Дяди Кости". В Орше и окрестных селах появились объявления: "Кто укажет местонахождение Заслонова или доставит его живым или мертвым, получит вознаграждение – тридцать тысяч марок…"²

Тщетно оккупанты ждали предателей: таких не нашлось. Отряд Заслонова пополнялся местным населением, набирая силы и наводил страх на оккупантов и днем и ночью. 14 ноября 1942 года в неравном бою комбриг К.С. Заслонов погиб героический сын нашей Родины. 7 марта 1943 года ему посмертно присвоено звание Героя Советского Союза.

Хотелось бы еще рассказать об одном народном мстителе о Минае Филипповиче Шмыреве , которого в народе называли все "батька Минай".

Минай Филиппович Шмырев еще будучи солдатом в первую мировую войну стал полным георгиевским кавалером. А когда началась революция, вступил в ряды Красной Армии. Командовал бронепоездом, в числе первых героев гражданской войны был награжден орденом Красного Знамени.

В последних числах июня 1941 года М.Ф. Шмырев получил партийное задание оставаться в тылу врага, вести партизанскую борьбу. А в начале июля он отбыл утвержден командиром отряда народных мстителей.

Боевое крещение отряд батьки Миная получил 25 июля. Партизаны внезапно напали на группу фашистских конников, расположившихся на отдых возле хутора Самохвалки. Немногим из гитлеровцев удалось спастись бегством. А через несколько дней отряд напал на колону вражеских бензовозов. Все автомашины были сожжены. Из месяца в месяц расширялась зона боевых действий отряда. Только в августе и сентябре он успешно провел 27 боевых операций, уничтожив до 200 солдат и офицеров, 32 автомашины, были взорваны мосты на реках Усвяча, Туровка и ??? , разгромлены волостные управы, захвачено оружие, боеприпасы, мотоциклы. К весне 1942 года отряд М.Ф. Шмырева полностью контролировал территорию 15 сельских Советов Суражского и Меховского районов.

На ряду с отрядами народных мстителей, как отряд "Дяди Кости", батьки Миная – действовала на Минщине партизанская бригада "Дяди Коли". Она была создана по решению подпольного обкома партии 12 августа 1942 года. Боевая и разведывательная деятельность бригады "Дяди Коли", которой командовал партизанский вожак Петр Григорьевич Лопатин, ставший Героем Советского Союза, охватила Борисовский, Смолевичский, Логойский и Виленский районы.

Города Гродно – Гродненщина – это моя Родина, город в котором я живу ! Что он пережил в те далекие страшные дни Великой Отечественной войны?

Характеристики

Список файлов реферата