20353-1 (630576), страница 3
Текст из файла (страница 3)
Lan Setu Mona. Merc’h ar mestr-skol eo. Ur verc’h vrav [8] eo Mona.
Anna E porzh ar skol emañ: ur skol vihan eo skol an aotrou Kere.
Lan Yannig ivez a zo e porzh ar skol. Ur paotr brav eo Yannig. Mab ur pesketour eo.
Anna Ya, pesketour eo tad Yannig. Ha micherourez eo mamm Yannig.
Mona Pelec’h emaс da dad, Yannig?
Yannig Er mor emañ.
Mona E pelec’h, er mor?
Yannig E mor Iwerzhon.
Mona E mor Iwerzhon? Pell eo! Dre chañs eo brav an amzer.
Yannig Ya, dre chañs eo brav. N’eus ket avel.
Mona O, un tammig avel a zo.
Yannig Ma, n’eus ket kalz. Ha n’eus ket glav.
Mona Ha da vamm, pelec’h emañ?
Yannig El labouradeg emañ. Kalz labour a zo. Ya: el labouradeg emañ mammig, n’emañ ket er gêr, siwazh!
Lan Un aval ruz a zo gant Mona. N’eus aval ebet gant Yannig.
Anna Hag ur verc’hig vat eo Mona.
Mona Dal, setu un aval.
Yannig O, trugarez.
Mona Kenavo, Yannig!
Грамматика
Мы уже знаем три формы 3-го лица единственного числа глагола bezañ: emañ, eo, a zo. Теперь мы познакомимся еще с одной формой этого глагола: eus.
Мы помним, что в отрицательном предложении форма a zo не употребляется. Для того, чтобы ответить отрицательно на вопрос, в котором содержится форма a zo между отрицательными частицами ne ... ket ставиться a zo, например:
Ul levr galleg a zo? Французская книга здесь есть?
N’eus ket. Нет.
Примечание: в данной фразе a zo по смыслу не тождественно ео, оно приближается к emañ. Сравните:
Ul levr gallek eo? Это (есть) французская книга.
Nann, n’eo ket. Нет (не есть).
“Родительный падеж”
То, что в русском языке выражается родительным падежом, в бретонском выражается конструкцией: существительное + артикль + существительное [9]. Например:
merc’h ar mestr-skol дочь учителя
porzh ar skol двор школы
mab ur pesketour сын рыбака
tad Yannig отец Янника
Упражнения
1. Составьте вопросы с помощью таблицы и ответьте на них:
pelec’h piv petra | emañ a zo eo | Yannig amañ aze gant Mona er gêr ar paotrig tad Yannig mamm Mona e porzh ar skol |
2. Переведите:
Кто такой г-н Кере? – Он учитель.
Мать Моны дома? – Нет, ее нет дома.
Мальчик не маленький? – Нет, не маленький.
Пальто синее? – Нет.
У мальчика бретонская книга, а у учителя – сигарета.
Перчатка не красная? – Нет, она не красная, она белая.
Где отец мальчика? – Он во дворе школы.
У дочери учителя маленькое яблоко.
Где находится школа?
Школа красивая.
Дверь находится здесь? – Здесь нет двери, это картина.
Погода хороша, нет ветра, нет дождя, есть солнце, море синее, и небо тоже синее
У мамы много работы? – Да, она учительница, у нее много работы.
У Моны нет никакой книги.
Ar c’hwec’hvet kentel
ШЕСТОЙ УРОК
Устные упражнения
Переведите каждую фразу двумя или более способами:
Море синее.
Бумага и тетрадь белые [10].
Мона – красивая девочка.
Погода теплая.
Книга мальчика на столе
Чернила черные.
Рыбак в море.
Книга желтая
Эта барышня – учительница.
Школьный двор маленький.
Ответьте отрицательно на вопросы:
Melen eo ar mor?
Al levr a zo gant an Itron?
Evit ar pesketour eo al levr-mañ?
Micherour eo tad Yannig?
Er gêr emañ mamm ar paotr?
Ur pesk a zo gant Mona?
Mab ar mestr-skol eo Yannig?
E porzh ar skol emañ mamm Mona?
Un aval melen a zo gant Yannig?
Evit Yannig eo al levr?
Вместо точек поставьте нужную форму глагола bezañ (eo, azo, emañ, eus).
Levr Yannig .... ruz.
Ul levr galleg ...
Pelec’h ... mamm Yannig?
N’... ket ul levr brezhoneg.
El labouradeg ... tad ar paotr.
... ar c’helenner e porzh ar skol.
Pe liv ... an heol?
N’ ... ket an tok war ar gador.
Pell ... an ti.
Dor an ti ... glas.
N’ .... kaier ebet gant ar paotr.
Ur vantell louet ... se.
Maneg an dimezell ... amañ.
Piv ... an den-se?
Bihan ... porzh ar skol.
Текст
Ar podig pri
(Dastumet gant Yann Fañch Kemener)
- Me ‘m eus ur podig.
- Peseurt podig?
- Ur podig pri.
- Peseurt pri?
- Pri melen.
- Peseurt melen?
- Melen u.
- Peseurt u?
- U ar yarig.
- Peseurt yarig?
- Ur yarig wenn
An doupennig war lein he fenn
Kement ha tour Rostren.
Новые слова и выражения:
me (a)m eus у меня есть (в отличие от известной нам конструкции a zo gant означает постоянное владение чем-либо)
pri грязь, глина
peseurt (pe + seurt) какой
u, ui, vi яйцо
yar курица
toupenn хохол
lein верх, макушка
he fenn на ее голове
kement ha... такой же, как
tour башня
Rostren название города в Нижней Бретани.
Вопросы к тексту:
Pe liv eo ar podig?
Piv a zo gwenn?
Petra a zo melen vi (u)?
Gant piv emañ un doupennig?
Словарь
aes | легко |
all | другой |
anat | ясно, понятно |
berr | короткий |
bras | большой |
buhez, ar vuhez | жизнь |
kentel, ar gentel | урок |
da | для (в значении дательного падежа) |
dec’h | вчера |
deiz | день |
deskiñ | учить |
eus | из |
evel | как |
fall | плохой |
goude | после |
gwir | правда (сущ.), правильный (прил.) |
hepken | только |
hir | длинный |
hiziv | сегодня |
c’hoazh | еще |
marteze | может быть |
met | но |
neuze | тогда, итак, и вот |
pe | или |
pegoulz | когда |
selaou | послушай! |
sur | точно |
-tre | очень (усилительная частица) |
unan | один |
warc’hoazh a-benn (w)arc’hoazh | завтра назавтра |
Ar seizhvet kentel
СЕДЬМОЙ УРОК
Упражнение
Вместо точек поставьте нужную форму глагола bezañ (eo, azo, emañ, eus).
Pe liv ... ar yar?
Aval Yannig .... melen.
Ul levr brezhoneg ...
Un tog du ... gant mamm ar paotr.
Pelec’h ... Yannig ha Mona?
N’... ket un dimezell, un itron ...
An ti ... gwenn, ha prenestr an ti ... bras.
N’... ket ar c’helenner e porzh ar skol.
Aze ... ar paotr, e porzh ar skol ...
Piv ... an den-mañ? An den-mañ ... micherour.
N’ ... ket ar vaneg war ar gador.
Mat ... an aval? N’... ket mat.
Melen ... an heol, glas ... ar mor. An oabl ... glas ivez.
Mamm Yannig ... er gêr hiziv.
Dor an ti ... glas. N’... ket du dor an ti.
N’ .... kaier ebet gant ar paotr. Ur pod-liv hag ur c’hreion ... gant ar paotr.
Ur vantell louet hag un tog du ... gant an aotrou.
Piv ... aze? Me .. aze. Piv ...? Me ...
Pelec’h ... tad ha mamm Katell?
Bihan ... porzh ar skol. N’ ... ket bras.
Грамматика
Глагол bezañ
(3 л. ед. ч. настоящего, будущего и прошедшего времени)
Da dad a zo er gêr hiziv Твой отец сегодня (есть) дома
Da dad a oa er gêr dec’h Твой отец вчера был дома
Da dad a vo er gêr warc’hoazh Твой отец завтра будет дома.
Глагольные частицы а, е
Частица а следует за подлежащим. Частица е – за любым другим членом предложения. (сравните с употреблением уже знакомых нам a zo и ео) Обе частицы предваряют глагол точно также, как артикль предваряет существительное. Например:
Tad Mona a zo er gêr.
Tad Yannig a oa er mor.
Brav eo an amzer.
Dec’h e oa brav an amzer.
Warc’hoaz e vo brav an amzer.
В отрицательной форме глагольные частицы отсутствуют:
Ne oa ket
Ne vo ket.
Форма а zo никогда не ставится после отрицания.
Лица глагола
Мы уже видели, что при наличии известных нам форм глагола (есть и другие, при наличии которых это правило не действует) глагол не согласуется с подлежащим в числе. Также он не согласуется с ним и в лице, например:
Me a vo pesketour
Te a vo pesketour
Yannig a vo pesketour
Pesketour e vo Yannig.
Запомните также, что если в роли подлежащего выступает личное местоимение (я, ты, он, она и т. п.), оно всегда стоит в начале фразы.
Diviz
Mona Ohe, Yannig!
Yannig Petra ‘zo?
Mona Mat [11] e oa an aval?
Yannig Mat e oa, mat-tre. Unan all a zo c’hoazh?
Mona Nann, siwazh, n’eus ket: met warc’hoazh e vo.
Yannig Warc’hoazh, warc’hoazh... Hag ur gentel a zo ivez [12] da zeskiс a-benn arc’hoaz?
Mona Ya, ur gentel verr.
Yannig Ur gentel verr. Unan hir eo, me ‘zo sur.
Mona Nann, n’eo ket: ur gentel verr eo, hag unan aes. Selaou, Yannig: er gкr emaс da dad hiziv?
Yannig Hiziv? Nann, N’emaс ket, anat eo: e mor Iwerzhon e oa dec’h!
Mona Pegoulz e vo er gкr neuze?
Yannig Warc’hoazh e vo, marteze, pe an deiz goude warc’hoazh.
Mona O, an deiz goude warc’hoazh hepken!
Yannig Ya. Da dad, Mona, a oa er gкr dec’h, a zo er gкr hiziv, hag a vo er gкr warc’hoazh.
Mona N’eo ket gwir: dec’h e oa tadig er skol ha warc’hoazh e vo er skol ivez: hiziv hepken emaс er gкr.
Yannig Hag amzer fall a oa dec’h da vont eus ar skol d’ar gêr?
Mona Nann, ne oa ket.
Yannig Hag avel vras a vo warc’hoazh da vont eus skol d’ar gêr?
Mona Nann ne vo ket.
Yannig Neuze...